EnglishBồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là một trong những cơ chế pháp lý quan trọng giúp người tiêu dùng bảo vệ quyền lợi khi bị xâm hại bởi các hành vi sai phạm trong quá trình mua bán, sử dụng hàng hóa hoặc dịch vụ. Vậy khi nào người tiêu dùng có thể yêu cầu bồi thường và quy trình thực hiện như thế nào? Hãy cùng Dịch Thuật-Visa Khánh An tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Bồi Thường Thiệt Hại Ngoài Hợp Đồng Là Gì?
Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là việc một cá nhân hoặc tổ chức gây thiệt hại cho người khác mà không dựa trên một hợp đồng cụ thể, nhưng vẫn phải chịu trách nhiệm bồi thường theo quy định của pháp luật dân sự. Trong lĩnh vực tiêu dùng, điều này thường xảy ra khi doanh nghiệp cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ không đảm bảo chất lượng, gây ảnh hưởng đến tài sản, sức khỏe hoặc tinh thần của người tiêu dùng.
Các Hành Vi Gây Thiệt Hại Cho Người Tiêu Dùng
1. Lừa đảo trong thương mại
Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng chính là hành vi lừa đảo trong hoạt động thương mại. Đây là hành vi mà tổ chức hoặc cá nhân cố ý cung cấp thông tin sai lệch, làm giả sản phẩm hoặc đánh lừa người tiêu dùng nhằm trục lợi bất chính. Các hình thức lừa đảo thường gặp bao gồm:
-
Bán hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc nhưng gắn mác hàng chính hãng để đánh vào tâm lý chuộng thương hiệu của người tiêu dùng.
-
Quảng cáo thổi phồng, thiếu kiểm chứng về công dụng, hiệu quả của sản phẩm – đặc biệt là trong các lĩnh vực thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thuốc điều trị.
-
Cố tình giấu thông tin quan trọng như ngày sản xuất, hạn sử dụng, thành phần gây dị ứng hoặc các cảnh báo an toàn.
Ví dụ thực tế: Một doanh nghiệp bán mỹ phẩm dán nhãn “chiết xuất thiên nhiên 100%” nhưng thực chất có chứa corticoid – một chất gây kích ứng da nếu dùng lâu dài. Sau khi sử dụng, người tiêu dùng bị tổn thương da, phải điều trị dài hạn và tốn nhiều chi phí.
Hành vi này không chỉ gây thiệt hại về tài sản mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tinh thần của người tiêu dùng – và hoàn toàn có thể trở thành căn cứ pháp lý để yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.
2. Sản phẩm không đảm bảo chất lượng và an toàn
Hàng hóa kém chất lượng hoặc không đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn sử dụng là nguyên nhân chính dẫn đến hàng loạt rủi ro đối với người tiêu dùng. Điều này đặc biệt đáng lo ngại với các sản phẩm liên quan đến sức khỏe, an toàn cháy nổ, hoặc sản phẩm dành cho trẻ em.
Một số trường hợp cụ thể:
-
Thực phẩm, đồ uống chứa chất bảo quản vượt mức cho phép hoặc không được kiểm nghiệm chất lượng.
-
Thiết bị điện tử không được kiểm định, dễ chập cháy, gây nguy cơ cháy nổ hoặc điện giật.
-
Đồ chơi trẻ em làm từ nhựa tái chế có chứa kim loại nặng, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ.
Hậu quả từ các sản phẩm này có thể không chỉ dừng lại ở mất mát tài sản mà còn gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe, tính mạng của người tiêu dùng. Trong nhiều trường hợp, người tiêu dùng có thể yêu cầu bồi thường chi phí khám chữa bệnh, tổn thất thu nhập, cũng như các chi phí khắc phục hậu quả khác.
3. Vi phạm quyền lợi người tiêu dùng
Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng quy định rõ: người tiêu dùng có quyền được thông tin đầy đủ, quyền được an toàn, quyền được lựa chọn và quyền được bồi thường khi bị thiệt hại. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đã vi phạm nghiêm trọng các quyền lợi này, gây tổn thất về nhiều mặt:
-
Từ chối thực hiện bảo hành, dù sản phẩm vẫn trong thời hạn cam kết.
-
Không minh bạch thông tin sản phẩm, khiến người tiêu dùng hiểu sai về đặc tính kỹ thuật hoặc công dụng.
-
Lẩn tránh trách nhiệm khi xảy ra sự cố: không nhận lỗi, đổ lỗi cho khách hàng, trì hoãn bồi thường.
Ví dụ: Một khách hàng mua máy lọc nước có cam kết bảo hành 24 tháng. Tuy nhiên, chỉ sau 6 tháng sản phẩm đã bị rò rỉ nước, khi liên hệ bảo hành thì nhà cung cấp thoái thác trách nhiệm, không cử nhân viên kỹ thuật đến kiểm tra hoặc sửa chữa.
Trường hợp này, người tiêu dùng có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng bao gồm chi phí sửa chữa, chi phí thay sản phẩm mới nếu sản phẩm cũ không thể sử dụng được.
4. Dịch vụ không đúng cam kết
Không chỉ hàng hóa, dịch vụ cũng là lĩnh vực thường xuyên xảy ra tranh chấp dẫn đến yêu cầu bồi thường. Một số hành vi phổ biến:
-
Cung cấp dịch vụ không đạt chất lượng như đã quảng cáo, gây ảnh hưởng đến kết quả đầu ra hoặc trải nghiệm của khách hàng.
-
Chậm tiến độ thực hiện hợp đồng, gây ảnh hưởng đến công việc, kế hoạch của khách hàng.
-
Không thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đã thỏa thuận, dẫn đến thiệt hại về tài chính hoặc các cơ hội kinh doanh khác.
Ví dụ: Một trung tâm đào tạo ngoại ngữ quảng cáo khóa học với giáo viên bản ngữ, giáo trình quốc tế, cam kết đầu ra. Tuy nhiên, thực tế lại sử dụng giáo viên không có bằng cấp, chương trình học sơ sài, khiến học viên không đạt được mục tiêu mong muốn và tốn kém chi phí vô ích.
5. Quảng cáo, tiếp thị không trung thực
Quảng cáo sai sự thật là một hình thức lừa dối khách hàng phổ biến nhưng lại rất khó phát hiện. Điều này có thể bao gồm:
-
Tuyên bố hiệu quả sản phẩm mà không có căn cứ khoa học rõ ràng
-
Sử dụng hình ảnh người nổi tiếng, bác sĩ, chuyên gia y tế để tạo niềm tin giả tạo cho sản phẩm
-
Tạo cảm giác khan hiếm giả, đánh vào tâm lý sợ bỏ lỡ của người tiêu dùng
Ví dụ: Một đơn vị kinh doanh online quảng cáo “đồng hồ thông minh nhập khẩu chính hãng từ Nhật Bản”, nhưng khi kiểm tra lại là hàng Trung Quốc không có nhãn hiệu rõ ràng.
Những hành vi này gây ra thiệt hại gián tiếp nhưng không kém phần nghiêm trọng, ảnh hưởng đến quyết định mua hàng và niềm tin của người tiêu dùng. Đây cũng là căn cứ hợp pháp để yêu cầu doanh nghiệp bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng nếu hành vi đó dẫn đến thiệt hại cụ thể cho người mua.
Hậu Quả Và Thiệt Hại Có Thể Phát Sinh
1. Thiệt hại vật chất
Đây là loại thiệt hại dễ nhận thấy nhất và thường xảy ra trực tiếp khi người tiêu dùng mua phải hàng hóa giả, hàng kém chất lượng hoặc sử dụng dịch vụ không đúng cam kết. Những thiệt hại vật chất thường bao gồm:
-
Mất tiền vì mua phải sản phẩm không thể sử dụng, không đúng như quảng cáo hoặc bị lỗi kỹ thuật nghiêm trọng.
-
Chi phí sửa chữa, thay thế sản phẩm mới nếu sản phẩm cũ không đảm bảo chức năng.
-
Mất mát tài sản do sự cố từ hàng hóa gây ra, ví dụ: thiết bị điện bị chập cháy gây hư hỏng nhà cửa hoặc các tài sản khác.
-
Mất cơ hội kinh doanh hoặc công việc vì sử dụng dịch vụ không đảm bảo chất lượng.
Ví dụ thực tế: Một người tiêu dùng mua máy lọc nước với giá 10 triệu đồng, sau khi lắp đặt sử dụng chỉ một tuần thì thiết bị rò rỉ nước, gây hỏng sàn gỗ trị giá 5 triệu đồng. Trong trường hợp này, người tiêu dùng có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng gồm chi phí sửa chữa sàn và hoàn tiền hoặc thay máy mới.
2. Thiệt hại về sức khỏe
Các sản phẩm như thực phẩm, mỹ phẩm, thuốc, thiết bị y tế nếu không đạt tiêu chuẩn an toàn có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí tính mạng người tiêu dùng. Đây là loại thiệt hại có tính chất nguy hiểm và thường khó khắc phục hoàn toàn.
Các chi phí phát sinh từ thiệt hại sức khỏe có thể bao gồm:
-
Chi phí điều trị y tế, thuốc men, phẫu thuật, phục hồi chức năng.
-
Mất thu nhập trong thời gian nằm viện hoặc không thể lao động.
-
Tổn hại lâu dài đến thể chất, thẩm mỹ hoặc khả năng lao động.
Ví dụ: Một khách hàng sử dụng mỹ phẩm làm trắng da không rõ nguồn gốc dẫn đến dị ứng nghiêm trọng, gây bỏng da và sẹo vĩnh viễn. Ngoài chi phí điều trị, người này còn chịu ảnh hưởng về ngoại hình và tâm lý, hoàn toàn đủ điều kiện để khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng từ nhà cung cấp sản phẩm.
3. Thiệt hại tinh thần
Không chỉ dừng lại ở thiệt hại vật chất hay sức khỏe, thiệt hại tinh thần cũng là yếu tố đáng chú ý. Khi người tiêu dùng bị lừa dối, mua phải hàng giả hoặc bị từ chối quyền lợi hợp pháp, họ có thể rơi vào trạng thái tâm lý tiêu cực như:
-
Lo lắng, hoang mang, mất niềm tin vào thị trường hoặc vào các doanh nghiệp.
-
Cảm giác bị tổn thương, xấu hổ nếu sự việc ảnh hưởng đến danh tiếng, công việc, hoặc mối quan hệ xã hội.
-
Tổn thương tâm lý kéo dài nếu thiệt hại ảnh hưởng trực tiếp đến gia đình, con cái hoặc người thân.
Ví dụ thực tế: Một phụ huynh mua sữa cho con nhỏ qua quảng cáo “100% nhập khẩu từ New Zealand” nhưng sau đó phát hiện sản phẩm là hàng trôi nổi, không rõ xuất xứ, gây tiêu chảy kéo dài cho trẻ. Ngoài chi phí chữa bệnh, phụ huynh còn chịu tổn thất tinh thần và sự hoang mang tột độ vì lo lắng cho sức khỏe con. Những thiệt hại này hoàn toàn có thể được yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, bao gồm cả phần tổn thất tinh thần nếu chứng minh được mức độ ảnh hưởng.
Cơ Chế Bảo Vệ Người Tiêu Dùng
1. Căn cứ pháp lý
Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng quy định rõ quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng trong các trường hợp vi phạm. Tổ chức, cá nhân vi phạm buộc phải khắc phục hậu quả bằng các hình thức như:
-
Hoàn trả tiền
-
Thay thế sản phẩm
-
Thanh toán chi phí y tế nếu gây hại cho sức khỏe
2. Vai trò của cơ quan chức năng
Các cơ quan như Hội Bảo vệ người tiêu dùng, cơ quan quản lý thị trường hoặc tòa án có thể:
-
Tiếp nhận phản ánh
-
Điều tra hành vi vi phạm
-
Yêu cầu doanh nghiệp bồi thường, xử phạt hành chính
Quy Trình Giải Quyết Tranh Chấp Về Bồi Thường Thiệt Hại Ngoài Hợp Đồng
Bước 1: Thương lượng
Người tiêu dùng và doanh nghiệp có thể thỏa thuận trực tiếp để giải quyết thiệt hại như đổi trả sản phẩm, hoàn tiền.
Bước 2: Hòa giải
Khi thương lượng thất bại, người tiêu dùng có thể gửi đơn đến tổ chức bảo vệ người tiêu dùng hoặc cơ quan quản lý để yêu cầu hòa giải.
Bước 3: Khởi kiện
Nếu các biện pháp trên không hiệu quả, người tiêu dùng hoàn toàn có quyền khởi kiện ra tòa án để yêu cầu bồi thường theo quy định của pháp luật.
Kết Luận: Bảo Vệ Quyền Lợi Người Tiêu Dùng Là Bảo Vệ Chính Mình
Trong thời đại thương mại phát triển nhanh chóng, người tiêu dùng cần nắm rõ các quy định liên quan đến bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng để kịp thời xử lý khi gặp phải sản phẩm/dịch vụ kém chất lượng. Việc hiểu biết pháp luật không chỉ giúp bạn bảo vệ quyền lợi chính đáng mà còn góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, văn minh. Bạn cũng có thể liên hệ với Dịch thuật -Visa Khánh An để được tư vấn và hỗ trợ bạn nhé!
Tìm hiểu thêm về bồi thường thiệt hại sản phẩm :https://dichthuatkhanhan.com/boi-thuong-thiet-hai-san-pham/
CÔNG TY TNHH DỊCH THUẬT – VISA KHÁNH AN
📌: 85 Mậu Thân, P Xuân Khánh, Q Ninh Kiều, TP Cần Thơ (Cạnh Chùa Bửu Trì, Cầu Rạch Ngỗng 1)
📞 : 02923 734 995
📧 : dichthuatkhanhan@gmail.com
Zalo : 0842 224 254
Facebook: Dịch thuật – Visa Khánh An